Akran zorbalığı artıyor: Çocuklarımızın duygusal güvenliği tehlikede

Son yıllarda çocuklar ve gençler arasında artan akran zorbalığı vakaları, özgüveni, okul başarısını ve ruhsal iyi oluşu olumsuz etkileyen ciddi bir toplumsal sorun haline geldi. İstanbul Rumeli Üniversitesi Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölüm Başkanı Öğr. Gör. Elif Türel, zorbalığın uzun vadeli psikolojik sonuçlara yol açtığını belirterek, bunun sadece bireysel değil, aynı zamanda toplumsal bir ruh sağlığı sorunu olarak ele alınması gerektiğini vurguladı.

Akran Zorbalığı Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?

Akran zorbalığı, benzer yaş grubundaki bireylerin birbirlerine karşı kasıtlı, tekrarlayan ve zarar verici davranışlarda bulunmasıdır. Bu olgu farklı biçimlerde ortaya çıkabilir:

• Fiziksel: İtme, vurma, eşyaya zarar verme.

• Sözel: Lakap takma, alay etme, hakaret etme.

• Sosyal: Dışlama, söylenti çıkarma.

• Siber (Dijital): Tehdit edici mesaj gönderme, küçük düşürücü fotoğraf/video paylaşma.

Siber Zorbalık Yeni Tehdit Alanı: Dijitalleşmeyle birlikte siber zorbalık, tehdit, hakaret ve dışlanma yoluyla gençlerin güven duygusunu zedeleyerek yalnızlaşmalarına neden oluyor.

Zorbalığın Nedenleri ve Belirtileri

Artışın Temel Nedenleri: Türel'e göre Türkiye’deki artışın nedenleri arasında toplumsal şiddet kültürü, sosyal medyanın etkisi, aile içi iletişim sorunları ve okullarda yetersiz farkındalık çalışmaları bulunuyor.

Belirleyici Faktörler:

• Zorbalık Yapanlarda: Baskıcı ya da ilgisiz ebeveyn tutumları, empati eksikliği, düşük benlik saygısı.

• Zorbalığa Maruz Kalanlarda: İçe kapanıklık, çekingenlik ve sosyal desteğin az olması.

Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler:

• Vücutta açıklanamayan yaralanmalar veya eşyaların zarar görmesi.

• Okula gitmek istememe, akademik başarıda düşüş.

• Yalnız kalma isteği, depresif ruh hali ve özgüven kaybı.

  • Bu sinyallerin öğretmenler, ebeveynler ve rehberlik servisleri tarafından erken fark edilmesi kritik önem taşır.

Koruma ve Önleme Yöntemleri

Akran zorbalığını önlemede en etkili yöntem, açık ve güvene dayalı iletişimdir.

• Açık İletişim: Ebeveynler, çocukların duygu ve düşüncelerini rahatça paylaşabileceği bir ortam yaratmalı ve onlara yaşadığı olumsuz bir durumda yardım isteyebileceği mesajını vermelidir.

• Eğitim ve Empati: Öğretmenler, sınıf içinde empatiyi güçlendiren etkinlikler düzenlemeli ve zorbalıkla ilgili farkındalık çalışmalarını artırmalıdır.

• Erken Müdahale: İtme veya alay etme gibi küçük yaşta başlayan davranışlara erken müdahale edilmezse, ilerleyen yaşlarda daha ciddi zorbalık biçimlerine dönüşebilir. Çocuklara erken yaşta empati, saygı ve yardımlaşma değerlerinin kazandırılması, en güçlü koruma kalkanını oluşturur.

• İş Birliği: Okul, aile ve öğretmen iş birliği, zorbalıkla mücadelede en güçlü koruyucu faktördür. Ebeveynler olumlu rol model olmalıdır.