Yaz sıcakları, hipertansiyon hastaları için ciddi riskler barındırıyor. Artan hava sıcaklıklarıyla birlikte vücutta yaşanan sıvı ve tuz kaybı, kan basıncında dalgalanmalara neden olabiliyor. Özellikle yeterli su içilmemesi ve bilinçsiz tuz tüketimi, hipertansiyon kontrolünü güçleştiriyor.

Sabri Ülker Vakfı, yaz sıcaklarının hipertansiyon hastalarında sıvı-tuz dengesini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekerek, bu dönemde günlük sodyum alımının Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) önerdiği düzeylerde (günde <5 gram tuz) sınırlandırılması, yeterli su tüketilmesi ve güneşten korunmanın önemini vurguladı.

Hipertansiyonun Tanımı, Yaygınlığı ve Belirtileri

Tansiyon, kanın kalpten pompalanırken ve atardamar içerisinde oluşturduğu basıncı ifade ediyor. Halk arasında büyük tansiyon olarak bilinen sistolik kan basıncının 130 mmHg, küçük tansiyon olarak bilinen diyastolik kan basıncının ise 80 mmHg’nin üzerinde seyretmesi yüksek tansiyon, yani hipertansiyon olarak kabul ediliyor.

DSÖ verilerine göre, dünya genelinde 30-79 yaş aralığında yaklaşık 1,28 milyar hipertansiyon hastası bulunuyor ve bu kişilerin yüzde 46’sı hastalığının farkında değil. Türk Böbrek Vakfı verileri ise Türkiye’de her 3 kişiden 1’inin hipertansiyon hastası olduğunu ortaya koyuyor.

Yüksek tansiyonun en sık rastlanan belirtileri; baş dönmesi, baş ağrısı, kalp ağrısı, kulak çınlaması, nefes darlığı, çift veya bulanık görme, burun kanamaları ve düzensiz kalp atışı olarak sıralanıyor.

Hipertansiyon Risk Faktörleri ve Yaz Aylarında Alınması Gereken Önlemler

Yüksek tansiyon; kalıtım, cinsiyet, diyabet, şişmanlık, stres, yetersiz fiziksel aktivite, aşırı tuz kullanımı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve yaşlılık gibi nedenlerle görülürken, sıcak havaya maruz kalmak da hipertansiyon semptomlarını artırabiliyor.

Bu nedenle hipertansiyon hastalarının sıcak havalarda özellikle 10.00-16.00 saatleri arasında güneşe maruz kalmaktan kaçınmaları, yeterli su tüketmeleri, tuz tüketimlerini sınırlandırmaları ve yemek yedikten hemen sonra veya uzun süre güneşlendikten sonra denize ya da havuza girmemeleri gerekiyor.

Hipertansiyon Farkındalığı ve Sağlıklı Yaşam Tarzı Önerileri

Sabri Ülker Vakfı Bilim Kurulu Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel, hipertansiyonun önlenmesi ve kontrolünde sağlıklı yaşam tarzı davranışlarının çocukluk döneminden itibaren geliştirilmesi ve sürdürülmesinin büyük önem taşıdığını belirtti. Prof. Dr. Demirel, hipertansiyonun olumsuz sonuçlarının önlenebilmesi ve kişinin sağlıklı şekilde yaşamına devam edebilmesi için kazandırılması gereken alışkanlıklar arasında yeterli sıvı tüketimi, dengeli ve sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, uyku düzeni ve stres yönetiminin yer aldığını kaydetti.

Hipertansiyonun önlenmesi ve kontrolüne ilişkin Prof. Dr. Demirel'in önerileri şöyle:

• Günlük tuz tüketimi 5 gramın altında tutulmalı. Yemeklerde tuz yerine baharat, limon suyu, sirke ve taze otlar kullanılmalı.

• Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlık haline getirilmeli:

  • Her gün en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmeli.

  • Tam tahıllar tercih edilmeli.

  • Kuru baklagiller ve yağlı tohumlar düzenli tüketilmeli.

  • Doymuş ve trans yağdan zengin besinler sınırlandırılmalı.

  • Tuz içeriği yüksek salamura besinlerin tüketimine dikkat edilmeli.

• Günde en az 2 litre su içilmeli.

• Haftada en az 150 dakika yürüyüş gibi orta tempolu fiziksel aktiviteler yapılmalı.

• Sağlıklı vücut ağırlığı korunmalı.

• Düzenli uyku rutini geliştirilmeli.

• Stres yönetimi sağlanmalı.

• Kan basıncı düzenli olarak ölçtürülmeli.

• Sıcak havalarda 10.00-16.00 saatleri arasında dışarıya çıkılmamalı.