Robotik cerrahi titreyen elleri ortadan kaldırıyor

Robotik cerrahi (ya da robot yardımlı cerrahi), hassasiyeti, konforu ve güvenliği artıran, tıbbın en gelişmiş alanlarından biri olarak öne çıkıyor. Bu ileri teknoloji, cerrahın bir konsol aracılığıyla robotik kolları yönettiği bir yöntemdir.

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Göğüs Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Altan Kır, robotik cerrahinin insan elinin sınırlarını aşarak daha net görüş ve yüksek hareket kabiliyeti sağladığını belirtiyor.

Robotik Cerrahi Uygulama Alanları

Robotik cerrahiye (RATS) sıklıkla başvurulan cerrahi işlemler şunlardır:

• Akciğerin iyi ve kötü huylu tümörleri.

• Mediastenin kist ve tümörleri.

• Yemek borusunun cerrahi hastalıkları.

• Büyük hava yolları ve diyaframla ilgili cerrahi işlemler.

VATS ve RATS Karşılaştırması: Hassasiyet ve Maliyet

Göğüs cerrahisinde öne çıkan iki minimal invaziv yöntem olan Video Yardımlı Torakoskopik Cerrahi (VATS) ve Robot Yardımlı Torakoskopik Cerrahi (RATS) arasındaki temel farklar şunlardır:

Prof. Dr. Kır, RATS'ın daha hassas müdahaleler yapılmasına olanak tanıdığını ancak yüksek maliyet ve uzun öğrenme süreci nedeniyle hangi yöntemin seçileceğine hastanın durumu, cerrahın deneyimi ve hastanenin imkânlarına göre karar verildiğini ifade etti.

Avantajlar, Dezavantajlar ve Uygunsuz Durumlar

Robotik cerrahi, birçok avantaj sunmasına rağmen her hasta için uygun değildir.

Avantajlar

• Yüksek hassasiyet

• Daha az kanama

• Küçük kesilerle ameliyat imkânı

• Kısa hastane süresi

• Daha az ağrı

• Cerrah için ergonomik çalışma ortamı

Dezavantajlar

• Yüksek maliyet

• Dokunma hissinin (feedback) olmaması

RATS'ın Önerilmediği Durumlar

Uzmanlar, aşağıdaki durumlarda RATS yöntemini önermez:

• İleri plevral yapışıklığı olanlar.

• Komşu dokulara yayılmış büyük tümörlü hastalar.

• Acil cerrahi gerektiren vakalar.

• Ciddi solunum yetmezliği bulunanlar.

• İleri derecede obez kişiler.

• Robotik altyapısı olmayan merkezler veya yeterli deneyime sahip olmayan cerrahlar.

Robotik Cerrahinin Geleceği ve Yapay Zekâ

Prof. Dr. Kır, robotik cerrahinin geleceğinde yapay zekânın (YZ) önemli bir rol oynayacağını vurguladı. YZ, cerrahi prosedürleri daha güvenli ve etkili hale getirecek gelişmeleri beraberinde getirecek:

• Kişiye Özel Cerrahi Planlama: Tomografi ve MR görüntülerinden kişiye özel cerrahi planlama.

• Otomatik Belirleme: Damarların ve tümörün çıkarıldığı cerrahi kesim hattının (rezeksiyon sınırı) otomatik olarak belirlenmesi.

• Anlık Geri Bildirim: Operasyon sırasında cerrahın performansının YZ ile analiz edilerek anlık geri bildirim sağlanması.

• Otonom Robotlar: En ileri senaryoda, binlerce ameliyattan öğrenme sağlayan otonom robotların cerrahlara rehberlik etmesi mümkün olacak.

Bu teknolojik ilerlemelerin, etik, yasal sorumluluklar ve eğitim konularında yeni tartışmaları da beraberinde getireceği belirtildi.